آشنایی با تاریخچه شیشه

 انسانهای اولیه از شیشه هایی که به صورت طبیعی شکل گرفته بودند برای تولید سلاح،زیورآلات و پول استفاده می کردند. شیشه هایی که در هنگام برخورد رعد و برق با ماسه و شیشه هایی که بر اثر فوران آتش فشان در نتیجه ی دمای بالا هنگام ذوب شدن انواع خاصی از سنگ ها، شکل گرفته بودند.

 درمورد مکان و تاریخ تولید اولین شیشه اطلاعات کمی در دست می باشد. به گفته پلینی بزرگ (مورخ روم باستان) بازرگانان فنیقی شایسته دریافت اعتبار کشف شیشه در منطقه سوریه می باشند. عقیده بر آن است که یک کشتی تجاری مملو از نیتروم در این مکان لنگر می اندازد، بازرگانان مشغول تهیه غذای خود در ساحل می شوند، و از آنجایی که سنگی برای بالا نگه داشتن ظروف نداشتند، آنها از توده های نیترون موجود در کشتی استفاده کردند که موجب ذوب و میکس شدن آن با شن های ساحل شد و درآنجا مایع شفاف جدیدی جاری شد که منشا شیشه بود. ممکن است که این داستان حقیقت نداشته باشد اما سوریه یکی از مراکز اصلی شیشه سازی بوده و بازرگانان فنیقی  در باستان پوشش های شیشه ای را در سرتاسر کشور های مدیترانه میفروختند.

مصر کشور دیگریست که از همان اوایل دوران شیشه سازی شناخته شده بود. عقیده بر آن است که اولین شئ شیشه ای در حدود 3500 سال پیش از میلاد در مصر و بین النهرین شرقی خلق شده است. قدیمی ترین نمونه های شیشه مربوط به مصر است که قدمت آن به 2000 سال پیش از میلاد مسیح باز می گردد. 1500 سال پیش ازمیلاد صنعت شیشه در مصر تاسیس شد. شواهد باستان شناسی بیانگر آن است که شیشه هایی مشابه موادی در مصر باستان خیلی زودتر از محصولات شیشه ای وجود داشته اند. شواهدی مبنی بر تایید این فرضیه وجود دارند که مردم بیش از 3500 سال پیش در مصر شیشه ساخته و استفاده می کردند.

در ابتدا فرآیند ساخت شیشه آهسته و هزینه بردار بود، شیشه کالای لوکسی بود که افراد کمی توانایی تهیه آن را داشتند. کشف تکنیک جدید "دمیدن به درون شیشه" در اواخر قرن یک، رویدادی انقلابی در تاریخ شیشه سازی بود. این اختراع به صنعت گران سوری نسبت داده شد. دمیدن به درون شیشه تولید شیشه را آسان تر، سریع تر و ارزان تر کرد. و شیشه برای نخستین بار در دسترس شهروندان عادی قرار گرفت. در طی قرن ها ابزار و تکنیک های دمیدن درون شیشه بسیار کم تغییر کرده است.

هنر شیشه سازی در امپراتوری روم شکوفا شد و در اروپای غربی و مدیترانه گسترش یافت. شیشه یکی از مهم ترین کالاهای تجاری فراتر از امپراتوری روم بود. هگامی که شیشه شفاف حدود 100 سال بعد از میلاد در اسکندریه کشف شد، رومی ها اولین کسانی بودند که استفاده از شیشه در مقاصد معماری را آغاز کردند.

صنعت در حال شکوفایی شیشه در واخر قرن سیزدهم میلادی، هنگامی که صنعت شیشه سازی در ونیز در زمان جنگ های صلیبی(1096_1270 میلادی) تاسیس شد، در اروپا نیز توسعه یافت. در سال 1291 تجهیزات ساخت شیشه به جزیره ی ونیزی نورانو منتقل شد، جایی که کریستالو "شیشه بی رنگ" توسط آنجلو باروویر اختراع شد. بر خلاف تلاش صنعتگران ونیزی که بر روی صنعت شیشه تسلط داشتند برای مخفی نگه داشتن این فناوری، خیلی زود در سرتاسر اروپا گسترش یافت.

در آلمان و دیگر کشورهای شمالی اروپا، شیشه سازی در اواخر سال 1400 و اوایل سال 1500 مهم شد. و در طی سال 1500 در انگلستان اهمیت یافت. شیشه ساز انگلیسی جورج راونکرافت(1618_1681) شیشه سرب را در سال 1674 اختراع کرد که موفقیت بزرگی در تاریخ شیشه بود.

فناوری مکانیکی تولید انبوه در مراحل بعدی انقلاب صنعتی با اختراع دستگاه دمیدن بطری اتوماتیک در سال 1903 توسط مایکل اوونز با توانایی ساخت 2500 بطری در ساعت، آغاز شد.

در اواخر سال 1950 آقای آلاستر پیلکینگتون روش تولید شیشه شناور را معرفی کرد که با استفاده از آن 90% شیشه تخت امروزی نیز تولید می شود.

پس از سال 1980 تولید، ساخت و استفاده از شیشه به سرعت افزایش یافت. شیشه از طریق پیشرفت فناوری تکامل یافت و تکنولوژی بطور طبیعی همواره در حال تکامل است. امروزه شیشه سازی یک صنعت مدرن با تکنولوژی بالاست. ماشین آلات مدرن ساخت شیشه توانایی تولید میلیون ها ظروف شیشه ای در رنگ های مختلف را دارند و برای تولیدات ورقه های شیشه ای تیوپی، ظروف، لامپ ها و سایر محصولات تولید شده اند.

تاریخچه شیشه های رنگی

شیشه های رنگی از دوران باستان شاخته می شده اند. مصریان و رومیان هر دو اشیاء کوچک شیشه ای تولید می کردند.

شیشه های رنگی هنگامی که در قرن چهارم مسیحیان شروع به ساخت کلیساها کردند، به عنوان هنری مسیحی به رسمیت شناخته شد. گسترش مسیحیت در سراسر اروپا با گسترش شیشه های رنگی در سرتاسر کره ی زمین ارتباط مستقیم دارد و شیشه های رنگی به صورت هنری از هزاره جدید چیره شدند.

یکی از قدیمی ترین نمونه های شناخته شده از چندین قطعه شیشه رنگی که در یک پنجره استفاده شده است، در صومعه سنت پاول واقع در جارو کشور انگلیس تاسیس شده در 686 میلادی، یافت شده است. تصور می شود که قدیمی ترین پنجره های مکمل اروپایی با پنج اشکال نسبتا تصنعی در کلیسای جامع آشبورگ باشد.

همچنین شیشه های رنگی توسط معماران عرب در قرن هشتم در خاورمیانه تولید شده است. جابربن حیان، شیمیدان ایرانی در کتاب دورا المکونات (کتاب مروارید پنهان) 46 دستورالعمل اصلی برای تولید شیشه های رنگی را توصیف کرده است.

در طول دوره ی گوتیک(قرن 13 و 14) تاریخ شیشه های رنگی گسترس یافت و پنجره هایی با شیشه های رنگی در مرکز توجه طراحی های استادانه و عظیم کلیسای جامع قرار گرفت. در اواخر سال 1400 واقع گرایی جدید در نقاشی توسط صنعت گران بزرگ دوره رنسانس، از جمله افرادی مانند جان ایک سبب زوال شیشه های رنگی سنتی شد. خطوط پررنگ و ساختار قوی شیشه های رنگی گوتیک سرانجام از رده خارج شد و پنجره هایی با شیشه های رنگی به چیزی بیشتر شبیه به نقاشی روی شیشه تکامل یافت تا به المانی از معماری.

تا قرن شانزدهم، شیشه های رنگی در درجه اول شکلی از هنر کاتولیک بود و اکثر این هنر گرانبها در طول سال 1600 توسط پادشاه ویلیام هشتم پس از جدایی او از کلیسا از بین رفت.

در کنار ناآرامی های مذهبی، کاهش شیشه های رنگی در طول دوران باروک به علت نیاز به استفاده از شیشه های شفاف در معماری بود به دلیل آنکه این مدل به سمت فضای داخلی با جزئیات و نقاشی دیواری  دقیق تر تمایل داشت.

در اواخر قرن هفدهم صنعتگران به معماری سبک گوتیک بازگشتند که موجب ظهور اشتیاق جدیدی در شیشه های رنگی شد. دهانه های پنجره های جدید در اصل گوتیک بودند، اما هنر به کار رفته در پنجره ها ترکیبی از جدید و قدیم بود.

در طول جنبش احیای گوتیک، سبک های مختلفی نیز پوشانده شدند.

در طول قرن نوزدهم، هنرمندان شیشه لا فارگ و تیفانی شیشه های رنگی کدر را خلق کردند.

در طول قرن بیستم، بسیاری از اشکال جدید و خیالی این هنر شروع به شکل گیری کرد. ماتیس، براکر، لجر و افرادی دیگر با طراحی های انتزاعی و نیمه انتزاعی خود الگوی مجازی-سنتی دوره های قبل را زیرپا گذاشتند. پنجره ها از هنر رنگ آمیزی به هنر تزئینی تبدیل شدند.هنرمندان از نقاط مختلف جهان با آزمایش تکنیک ها و طراحی های جدید برای ایجاد آثار هنری شیشه ای خود که منجر به عصر طلایی شیشه های رنگی می شود، ادامه می دهند.